Foto Moshé Feldenkrais:

Eli Wadler, 1970,

met diens toestemming geplaatst.


Foto Marleen van der Stap:

Ferrymen Consultancy, 2010


Fotoreeks houten model:

afkomstig uit

"The elusive obvious"

van Moshé Feldenkrais, 1981,

met toestemming van Meta Publications,

Verenigde Staten, geplaatst.

Er zijn groepslessen en individuele lessen.


Groepslessen


Wat kunt je verwachten in een groepsles?

De groepslessen heten “Bewustworden door bewegen” (Awareness through Movement®, afgekort ATM).


Ik geef groepslessen in series van 10 á 15 lessen. Daarnaast geef ik soms mini-series. Deze zijn opgebouwd rond een thema,


In een groepsles vind je zelf aan de hand van mijn aanwijzingen uit hoe je beweegt en hoe het gemakkelijker kan.


  • Je doet per les een serie bewegingen. Ze worden langzaam gedaan. Aanvankelijk altijd klein. Later – en alléén als het gaat – wat groter en soms wat vlugger. Je blijft binnen de grenzen van wat voor jou gemakkelijk is. Eén van de motto’s is “doe maar wat minder je best”.
  • Je neemt nauwkeurig waar wat je doet. Ik help je hiermee: tijdens de les stel ik je vragen over wat er in je lichaam gebeurt en ik geef aanwijzingen over waar je op kunt letten. Je gaat voor jezelf het antwoord in je lichaam zoeken: enkel door jouw aandacht leert je zenuwstelsel, verbeter je je bewegingen.
  • We leren alleen door verschillen waar te nemen: de verschillen tussen voor en na een beweging; tussen hoe het aan het begin en hoe het aan het einde van de les gaat; tussen links en rechts; tussen een denkbeeldige en een daadwerkelijke beweging. Alleen zó kunnen je hersenen registreren wanneer je zwaar en onbevredigend beweegt en bijdragen aan lichter en prettiger bewegen - een ingebouwd mechanisme zorgt ervoor dat we daar de voorkeur aan gaan geven.
  • Soms maak je de beweging eerst of uitsluitend in je voorstelling. Bewegen in gedachten is namelijk net zo effectief als de beweging daadwerkelijk uitvoeren.
  • Ik doe niets voor, want er is geen ideaal of standaard waaraan je zou moeten voldoen. Iedereen kan krachtig, soepel en doelmatig bewegen, ook al is er sprake van een beperking. Voor ieder van ons is de meest efficiënte beweging anders. Je komt er vanzelf achter welke beweging voor jou optimaal is.
  • Soms illustreer ik met behulp van een skelet of plaatjes wat we in een les gedaan hebben.
  • Je draagt gemakkelijke en warme kleding en ligt meestal op je rug of zij op een matje. Er zijn ook lessen in zit-, buik- en kniehouding. Aan staan en lopen besteden we natuurlijk ook aandacht, niet in het minst om het geleerde mee te nemen naar het leven van alledag.



Al doende leer je je lichaam beter kennen: welke delen zijn geschikt voor welk werk, hoe werken de verschillende delen samen, wat heeft het ene van het andere nodig als er een beweging gemaakt moet worden, wanneer werken ze elkaar tegen? Meer concreet gaat het om de vorm en beweeglijkheid van je vele botten (we hebben er zo’n 206!) en gewrichten, hoe zij ten opzichte van elkaar gerangschikt zijn, hoe daarin de overbrenging van krachten verloopt en hoe dit alles ondersteund of tegengewerkt kan worden door de spanning in je spieren (zo'n 700!) en je manier van ademhalen.


Dit klinkt misschien technisch, maar je bent beslist niet theoretisch of schools bezig! Je leert door te doen, door te vragen en te ontdekken. We noemen dit proces dan ook ‘organisch leren’.


Je ervaart onder meer, dat je skelet je gewicht kan dragen en dit ten opzichte van de zwaartekracht overeind kan houden. Je ervaart, dat als gevolg hiervan, de spieren van deze taak vrijgesteld worden en dus voor welke beweging dan ook ter beschikking komen. Alles bij elkaar ga je meer evenredig, dat zou je ook economisch kunnen noemen, gebruik maken van je botten, spieren en gewrichten. Dat voelt harmonisch en komt een eind in de buurt van elegant. Met een minimum aan inspanning bereik je een maximale effectiviteit – je zou dit zelfs, wanneer je iets verder zou willen gaan ‘ecologisch bewegen’ kunnen noemen. Zo gek is dit niet, want je gaat duurzamer met jezelf om: je bespaart jezelf de ellende, die je krijgt als gevolg van onbewust bewegen én dus ook hieraan verbonden zorgkosten. Feldenkrais gaat over goed voor jezelf zorgen en is bij uitstek te vatten onder de noemer preventie.


Individuele lessen


Wat kun je verwachten in een individuele les?

De individuele lessen heten “Functionele Integratie” (Functional Integration®, afgekort FI).

Je ligt met gemakkelijke kleding op een lage bank. Met mijn handen beweeg ik je of je beweegt zelf, terwijl ik je met mijn handen begeleid.


We gaan op zoek naar delen van je bewegingsapparaat, die je gewoonlijk niet zo gemakkelijk waar kunt nemen. Dat zijn de delen, die je hoogstwaarschijnlijk ook niet bij je bewegingen betrekt. Door de aanraking komen ze weer in je bewustzijn en daardoor weer tot je beschikking.


“Aanraking en beweging zijn niets minder dan de vorming van iemands zelfbeeld”

Chava Shelhav, één van de eerste leerlingen van Moshé Feldenkrais